| ……In de plaats Worms ligt de begraafplaats ‘Heiliger Sand’, het is de oudste Joodse begraafplaats van Europa. Er zijn zelfs grafstenen, vijftig stuks ongeveer, uit de 11e en 12e eeuw. Ook later zijn hier nog veel mensen begraven. Veel geleerden vooral, maar ook rabijnen en andere mensen met een belangrijke status in de Joodse gemeenschap. Op de oudste grafstenen staan inscripties in het Hebreeuws, op de minder oude grafstenen zijn teksten in het Duits aangebracht. Op diverse graven zie je kleine stenen liggen, die worden daar door bezoekers neergelegd. Mogelijk om aan te geven dat ze het graf hebben bezocht en de overledene hebben herdacht. Maar er worden ook andere symbolische betekenissen aan dit gebruik toegekend, bijvoorbeeld dat de bezoeker verder wil bouwen op de goede daden van de overleden persoon. Heiliger Sand wordt door Joodse mensen als een bedevaartsoord beschouwd. Wij vonden het al bijzonder indrukwekkend om hier rond te lopen, als je Joodse roots hebt zal dat gevoel vast nog veel intenser zijn. Een Amerikaanse man die bij een van de graven stond verwoordde het naar ons idee perfect: “I’m feeling soft inside”, zei hij….. (Klik op de foto’s voor een grotere versie). |
